Sonuç

Argüden Yönetişim Akademisi olarak temel misyonumuz iyi yönetişimi güçlendirmek yoluyla dünyada demokrasi, sürdürülebilir kalkınma ve yaşam kalitesinin artmasına katkı yapmaktır. Bu nedenle, küresel ölçekte iyi yönetişimi güçlendirmeye yönelik eğitim, araştırma ve iletişim faaliyetleri yürütüyoruz. Temel misyonumuz doğrultusunda iyi yönetişimin veri temelli ölçülmesini ve kıyaslama yaparak sürekli gelişimini desteklemeyi öncelik olarak görüyoruz. Artarak şehirleşen dünyada büyükşehirlerin önemi de artıyor. Büyükşehirlerde iyi yönetişimin güçlendirilmesinin demokrasi, sürdürülebilir kalkınma ve yaşam kalitesine yönelik çabaların artması ve bunların gelişmesine katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Bu nedenle büyükşehir yönetimlerinde iyi yönetişim kültür ve uygulamalarının sürekli gelişimini öncelikli bir alan olarak belirledik. Akademi olarak büyükşehir yönetimlerinde iyi yönetişim kültür ve uygulamalarını desteklemek üzere küresel ölçekte yenilikçi bir model geliştirme kararı aldık ve Büyükşehir Belediye Yönetişim Karnesi’ni (BBYK) geliştirdik.

BBYK Modeli iyi yönetişim ilkelerini temel alarak, vatandaşların büyükşehir yönetimlerini resmî belge, bilgi ve verilere dayanarak izleme ve değerlendirmesine imkân sağlıyor. Böylece büyükşehir yöneticilerine verilen yetkilerin ve kaynakların nerede, ne yönde ve nasıl kullanıldığını iyi yönetişim açısından, bütünsel şekilde ölçmek ve geliştirmek mümkün hale geliyor. Modeli geliştirirken Avrupa Konseyi’nin iyi yönetişim ilkelerini, BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Vizyonu’nu, OECD’nin Yaşam Kalitesi Endeksi’ni, ulusal mevzuat ve planlar ile birçok yaklaşım ve aracı entegre etmeye önem verdik. Bu açıdan entegre yönetişimi yansıtan bir model hazırladık.

Model her bir iyi yönetişim ilkesini karar alma, kaynak kullanma, hizmet sunma ve kurumsal işleyiş süreçlerinde çeşitli göstergeler ışığında ölçmeye ve değerlendirmeye yarıyor. Böylece vatandaşlar ve sivil toplum, modeli ve internet ortamında paylaşılan verileri kullanarak büyükşehir yönetimlerinde iyi yönetişim kültürünü değerlendirme fırsatı elde ediyor. Çalışmanın sonuçları ışığında vatandaşlar, büyükşehir yöneticileri, merkezi yönetim ve diğer paydaşlar için gelişme alanlarını saptamak ve bunlara yönelik gelişim adımlarını planlayarak hayata geçirmek mümkün hale geliyor.

Tasarımı açısından küresel kullanıma açık olan model, ilk olarak Türkiye’de seçilmiş başkanlar tarafından yönetilen 27 büyükşehir belediyesini değerlendirmek üzere kullanıldı. Değerlendirme için veriler, 337 göstergeye dayanarak dijital alanda bulunan belge ve bilgiler ışığında toplandı. Yapılan incelemeler sonucunda büyükşehir belediyelerinin iyi yönetişim kültür ve uygulamalarını farklı düzeylerde hayata geçirdiği saptandı.

Belediyelerin iyi yönetişim karne puanlarının genel olarak 45–64 puan araladığında yer alıyor. Bu sonuç gelişim için önemli alanlar olduğunu ortaya çıkardı. Araştırma sırasında tespit edilen örnek iyi yönetişim uygulamaları ayrıca derlenerek zengin bir öğrenme havuzu oluşturuldu. Gerek karneler gerekse de örnek uygulamalar, iyi yönetişimi güçlendirmek açısından yol gösterici bir kimlik kazandı. Elde edilen sonuçlar ışığında çeşitli tespitler yapıldı ve gelişim önerileri sunuldu. Sonuçta büyükşehir belediyelerinde iyi yönetişim düzeyini ve bu yolla her kesim için yaşam kalitesinin artırmak için belediyeler, vatandaşlar, merkezi yönetim, sivil toplum ve diğer paydaşlara yönelik öneriler sunuldu. Bütün olarak bakıldığında, BBYK modelinin farklı ölçek ve bağlamlarda uygulanabilir olduğu ve çeşitli alanlarda fayda sağlayacağı anlaşıldı.

Geliştirdiğimiz bu model ve yürüttüğümüz araştırmanın sonuçları ile büyükşehir belediyelerinde iyi yönetişim kültürünü değerlendirmek ve iyileştirmeler yapmak mümkün hale geldi. Bu modelin büyükşehirlerde demokrasi, sürdürülebilir kalkınma ve yaşam kalitesinin artmasına katkı sağlayacağına inancımız pekişti. Dileğimiz bu modelin küresel ölçekte ve yönetişime dair inovatif bir araç olarak dünyadaki diğer ülke ve büyükşehirlerde iyi yönetişimi ölçerek geliştirmek açısından örnek olmasıdır.